Kruczkowski T.T.: Problem relacji między kwestią polską, a żydowską w zachodniej Rosji w interpretacji M.O. Kojałowicza

Prof. dr hab. Tadeusz Kruczkowski jest członkiem Polskiego Komitetu Narodowego

Кручковский Т.Т. Проблема взаимосвязи польского и еврейского вопроса в Западн России в интерпретации М.О. Кояловича.

academia.edu/55477927/Проблема_взаимосвязи_польского_и_евреиского

                    boosty.to/mysowa/posts/cdd040ae-0303-4390-8ac2-da1ad5b2c966

Problem relacji między kwestią polską, a żydowską w zachodniej Rosji w interpretacji M.O. Kojałowicza 01. poniżej  vk.com/doc467751157_615002668

PDF:  de.scribd.com/document/529939790/  Streszczenie: Autor rozważa problem relacji między kwestią polską i żydowską w zachodniej Rosji w interpretacji M.O. Kojalowicza. Badanie zostało przeprowadzone na podstawie głównych prac M.O. Kojalovycha i współczesnego naukowca historiografii rosyjskiej. Stwierdza się, że M.O. Kojalowic stał w dużej mierze na stanowiskach polonofobii i antysemityzmu. Kwestia polska i żydowska w zachodniej Rosji była kojarzona przez naukowców w czynniku przeciwdziałania społecznemu i społeczno-ekonomicznemu rozwojowi prawosławnych na wsie (Białorusini i Ukraińcy) dawnych ziem Rzeczypospolitej Obojga Narodów.

Słowa kluczowe: M.O. Koyalovich, kwestia polska, kwestia żydowska, historiografia rosyjska, rusizm zachodni, Rosja Zachodnia. "Zachodnio-rosyjscy Żydzi są niezwykle ciężki, szkodliwi dla ludzi". "Białorusini zdołali wziąć polskich buntowników w swoje ręce, potraktowali ich bardzo okrutnie".

M.O. Koyalovich, profesor Petersburskiej Prawosławnej Akademii Teologicznej, był jednym z najjaśniejszych przedstawicieli konserwatywnego "zachodnio-rosyjskiego" nurtu w rosyjskiej historiografii. Ten kierunek w rosyjskiej nauce jest przez nas uważany za rodzaj regionalnego wariantu slawiofilizmu [19, s. 112]. Stał się jednym z teoretyków "zachodniego rusizmu" – rodzaju regionalnej zachodnio-rosyjskiej wersji późnego słowianofilstwa.

Szczególne miejsce w badaniu historii Wielkiego Księstwa Litewskiego, po pracach N.G. Ustryalova, zajmowało historyczne dziedzictwo M.O. Koyalovicha. Zajmował się historią Kościoła prawosławnego i zachodnio-rosyjskich ziem Rzeczypospolitej Obojga Narodów, jako jeden z pierwszych badał historię Wielkiego Księstwa Litewskiego, był autorem pierwszej w historiografii rosyjskiej pracy poświęconej Unii Lubelskiej [8-13 itd.]. Historyk krytykował polską naukę za brak obiektywizmu, nawoływał do studiowania tego problemu z troską i ostrożnością, ale sam przyznał, że nie mógł osobiście studiować historii zachodniej Rosji, gdyż była ona jego ojczyzną [9, s. 5].

Problem "zachodniego rusyzmu" i twórczego dziedzictwa M.O. Koyalovicha poświęcony jest znaczącej literaturze naukowej i dziennikarskiej [1;4;16-19; 21-24;26-32]. Jednocześnie znacznie mniej uwagi poświęca się problemowi relacji między kwestią polską i żydowską w pracach M.O. Kojalowicza - T.T. Kruczkowskiego [14-19; 29], N. Moravca [30], A.V. Tichomirowa [26; 31]. Niektóre aspekty tego problemu w kontekście historycznej polonistyki M.O. Koyalovicha zostały poruszone przez autora tego artykułu: rozważono aspekt roli Żydów w upadku Rzeczypospolitej Obojga Narodów w interpretacji naukowca, rolę kwestii żydowskiej w historii zachodniej Rosji w XIX wieku. Ostatnio problem ten przyciągnął uwagę A.V. Tichomirowa w kontekście kwestii żydowskiej na terytorium byłego Wielkiego Księstwa Litewskiego w XIX wieku.

Autor, aby przekazać specyfikę metod ewaluacyjnych M.O. Koyalovicha, podobnie jak inni przedstawiciele rosyjskiej nauki rozważanego okresu, używa nazw państwa należącego do terytoriów używanych w historiografii przedrewolucyjnej. Polska i Wielkie Księstwo Litewskie po Unii Krewskiej, Rzeczpospolita Obojga Narodów określano w niej jako państwowość polsko-litewską lub najczęściej jako "Polskę". Terytoria współczesnej Białorusi i Ukrainy były w nim rozumiane jako "ziemie zachodniorosyjskie". W oczarowaniu "zachodnich Rosjan" ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego, to "Zachodnia Rosja" (lub "Zachodnia Rosja"), szczególny kraj oderwany przez "cywilizację zachodnią" od reszty Rosji (często używano nazwy "Wschodnia Rosja") i zwrócony mu na mocy prawa w wyniku rozbiorów Rzeczypospolitej Obojga Narodów. https://vk.com/photo467751157_457244376

Należy również zauważyć, że w większości swoich prac M.O. Kojałowicz używał słownictwa: „żyd”, „żydzi”, „żydowski”, które już w tym okresie w języku rosyjskim było uważane za pejoratywne i niepoprawne. Było to prawdopodobnie spowodowane wieloma czynnikami. Tradycyjnie, w języku polskim, taka nazwa dla Żydów nie była obraźliwa i niepoprawna, istniała jako historycznie ustalona. I z języka polskiego przeszła na język białoruski a także litewski oraz wpłynęła na M.O. Kojalovicha, który dorastał i wychował się w tym środowisku. We współczesnym języku polskim i litewskim nazwa ta jest zachowana jako nazwa zwyczajowa i nie ma żadnego odcienia ofensywnego [agresywnego, red. 02.]. Według A. Tichomirowa nie sposób nie wykluczyć świadomego używania takich nazw w języku rosyjskim z powodu wyraźnego negatywnego stosunku samego M.O. Koyalovicha do społeczności żydowskiej i demonstracyjnego nacisku na taką postawę [26, s. 220].

Kwestia polska i żydowska odegrały znaczącą rolę w życiu politycznym i społecznym Rosji w XIX – na początku XX wieku. Jednocześnie kwestia polska zajmowała szczególne miejsce w badanym okresie, zarówno w kontekście polityki wewnętrznej imperium jak i w systemie stosunków międzynarodowych badanego okresu. Czasami nabierała szczególnej ostrości "fatalnej kwestii" rosyjskiej państwowości. Rozwój polonistyki rosyjskiej w OKRESIE XIX – początku XX wieku wskazuje na ścisły związek między postrzeganiem kwestii polskiej (szeroko rozumianej jako komponent historiozoficzny, kulturologiczny i polityczny) a historią Polski przez społeczeństwo rosyjskie i odzwierciedleniem tego procesu w pracach polonijnych [19, s. 218].

Prowadzona od kilku wieków konsekwentna polityka "gromadzenia ziem rosyjskich" pod berłem moskiewskim była bezpośrednią konfrontacją z Polską-Litwą-Rzeczpospolitą Obojga Narodów i powinna była otrzymać dość przekonujące uzasadnienie historyczne. Istniał polityczny "porządek" ze strony rządów Imperium Rosyjskiego, który potrzebował historycznego i ideologicznego uzasadnienia rosyjskiej polityki wobec Rzeczypospolitej Polsko-Obojga Narodów. Zadanie to nie mogłoby zostać rozwiązane bez głębokiego intelektualnego i ideologicznego studium materiału historycznego oraz stworzenia rosyjskiej wersji historii Polski i jej relacji z rosyjskim światem prawosławnym, zgodnej z podstawowymi zasadami gatunku historycznego. Efektem tego było stworzenie upolitycznionej, zweryfikowanej ideologicznie w swoich głównych przejawach rosyjskiej konserwatywnej tradycji postrzegania historii Polski [19, s. 218]. Potwierdza to oficjalna linia rządu carskiego w stosunku do Polski, wielokrotnie prezentowana w literaturze naukowej przedmiotu [2-3 itd.].

W Imperium Rosyjskim znaczenie nauki dla zrozumienia samej geograficznej skali państwa i właściwego zarządzania miało duży element praktyczny. Połączenie w jeden mechanizm państwowy terytoriów bardzo różni się cechami geograficznymi, historycznymi, etnicznymi i religijnymi wymagało odpowiedniej wiedzy. Zrozumienie procesów zachodzących na pewnych "peryferiach" wymagało znajomości narodów, języków i struktury społecznej [26, s. 217].

PDF: https://de.scribd.com/document/586307668/Prof-Tadeusz-Kruczkowski-Grodno-Białoruś-2020-i-Polska-Czy-POLACY-na-Białorusi-spisywani-są-NA-STRATY

PDF: de.scribd.com/document/474222495/Czy-Polacy-na-Bialorusi-CB7-Prof-Tadeusz-Kruczkowski-Grodno-SSetKh-ZECh-von-Stefan-Kosiewski-RAP-na-KEP-FO-ZR-20200831-ME-SOWA-PO-V-WO-051-60-2020

Rozbiory Rzeczypospolitej Obojga Narodów doprowadziły do powstania w Rosji kwestii żydowskiej, która przez większą część XIX wieku była rozpatrywana w rosyjskim dziennikarstwie i historiografii w ścisłym związku z kwestią polską [5-7; 13-14; 19; 25; 29 itd.].

M.O. Koyalovich poparł popularną w rosyjskiej historiografii konserwatywnej orientację słowianofilską przypisania istnienia pewnego typu narodowego lub charakteru rozwiniętego przez krwawą wielowiekową walkę z innymi narodami. Historyk nazwał decydującymi cechami tego charakteru zdolność do organizowania się i instynkt samozachowawczy ludu, co bardzo wymownie zilustrował historią Polski, a mianowicie stosunkiem jej kręgów rządzących do zachodniorosyjskiej i żydowskiej kwestii, zaproszenie zakonu krzyżackiego, wprowadzenie brzeskiego Kościoła unijnego itd. [19, s. 114]. W przeciwieństwie do Polski historyk przytoczył Rosję, która jego zdaniem nie znała żadnego sprowadzania obcokrajowców, a instynkt państwowości dawał o sobie znać, bez względu na to, jak ciężkie próby przeżywała Rosja. Jednak wiele z tych zapisów, które stały się fundamentalnymi ideami w rosyjskiej polonistyce historycznej, podzielała liberalna historiografia orientacji zachodniej [19, s. 220].

Opisując społeczność żydowską "zachodniej Rosji" M.O. Koyalovich podkreślił jej głównie miejski charakter. Tłumaczył to wyłącznie tym, że Żydzi nie chcieli zajmować się rolnictwem [9, s. 51]. Dominację Żydów w sferze handlu i usług autor tłumaczył historycznie ustalonymi warunkami, a związaną z czasem polskiej dominacji w regionie [19, s. 220].

Zgodnie z tradycją historiografii rosyjskiej naukowiec uznał Rzeczpospolitą Obojga Narodów za państwo polskiej szlachty. Jednocześnie M.O. Koyalovich w tradycjach rosyjskiej konserwatywnej historiografii orientacji słowiańskiej argumentował, że polska szlachta, w przeciwieństwie do polskich Słowian chłopskich (narodu polskiego we wyobrażeniu słowianofili - T.K.), miała pochodzenie niesłowiańskie, (popierając teorię sarmacką - T.K.). Historyk uważał, że istnieją różnice między polskimi Słowianami chłopskimi, a szlachtą; nie tylko status społeczny i charakter psychologiczny, ale także fizjologiczne (rasowe). Różnice między szlachtą (Sarmatami) a chłopami (Polakami-Słowianami): polscy chłopi mają ciemne blond włosy i jasne oczy, szlachta - ciemne włosy i ciemne oczy [9, s. 123]. Podobne różnice w stosunku do polskich i rosyjskich Słowian chłopskich, według M.O. Kojalovicha, cechowały Żydów: mieli inne pochodzenie etniczne, język i wiarę (niechrześcijańską).

Nieproporcjonalnie znaczącą pozycję w całej Rzeczypospolitej Obojga Narodów, a w szczególności w społeczeństwie zachodnio-rosyjskim, według M.O. Koyalovicha, Żydzi zajmowali dzięki Polakom, a konkretnie ze względu na szlaletnią strukturę społeczno-państwową Rzeczypospolitej Obojga Narodów i dominację w niej Kościoła katolickiego. Dlatego unię kościelną M.O. Koyalovich uznał za nienaturalną, gdyż była to walka dwóch różnych cywilizacji [9, s. 241]. Według M.O. Koyalovicha Cerkiew prawosławna, w przeciwieństwie do katolickiej (która według historyka nie była odpowiednia dla Słowian, w tym Polaków), była popularna, nie ingerowała w sprawy władzy świeckiej, była prawdziwym obrońcą zwykłych ludzi [9, s.142].

audio: castbox.fm/episode/Czy-Polacy-na-Białorusi-spisywani-sa-na-straty-CB7-Prof.-dr-hab.-Tadeusz-Kruczkowski-Grodno-State-University-SSetKh-ZECh-von-Stefan-Kosiewski-RAP-na-KEP-FO-ZR-Aufklärung-am-20200829-ME-SOWA-id3977126-id429693768

audio;

Zdaniem uczonego wyjątkowa pozycja Żydów w Polsce była logiczną konsekwencją historycznego ułożenia polskiego życia. Pisał: "żydostwo w byłym państwie polskim jest kompromisem, umową, mediacją między szlachtą a chłopstwem. Szlachta uważała za niedopuszczalne dla siebie upokarzanie zajmowanie się handlem i przemyłem. Nie mogła stworzyć miejskiej klasy średniej. Ta klasa musiała wyróżniać się z chłopstwa; ale to było niebezpieczne. <... > A gdyby Żydzi nie zajęli środka między szlachtą, a chłopstwem, jest bardzo prawdopodobne, że Tatarzy, Cyganie lub jakiekolwiek inne plemię zajęłoby go, co jest zupełnie inne, zgodnie z jego zasadami ludowymi i religijnymi, i od szlachty, i od chłopstwa" [9, s. 135].

Jednym z powodów, obok szlacheckiego systemu społeczno-państwowego, według M.O. Kojalowicza, a także szeregu rosyjskich historyków (F. Smith, D.I. Ilovaysky, S.M. Solovyov, P.D. Bryantsev, itd.), wyjątkowej pozycji Żydów w Polsce był polski charakter narodowy [14; 19].

Stanowisko to, wraz z tezą o negatywnym wpływie czynnika żydowskiego, zostało rozszerzone w historiografii rosyjskiej i przyczynach upadku Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Najwybitniejszymi zwolennikami tej teorii byli M.O. Koyalovich, D.I. Ilovaysky, P.D. Bryantsev [14;19]. Według D.I. Ilovaysky'ego, oprócz męstwa 03. poniżej, energii, której Polakom nie można zaprzeczyć, istnieją zdolności wyższego rzędu - zdolność do organizowania się i instynkt samozachowawczy [6, s.XII]. Z tego powodu, jak uważał D.I. Ilovaysky, "Żydzi zostali wygnani z całej Europy, ponieważ narody europejskie nie zaakceptowały elementu, który nie jest strawny; pod tym względem Żydzi są najtrudniejszym elementem, gdyż ich działalność ma rzekomo charakter wyzyskujący" [6, s.XII]. "Polacy – pisał D.I. Ilovaysky – wciąż nie rozumieli, jaką rolę odegrali Żydzi w rozpadzie państwa polskiego, który polega na podkopywaniu handlu, miast, a tym samym klasy średniej, pogłębianiu przepaści między klasą wyższą i niższą" [6, s.XIV]. Ta pozycja jest czerwoną nicią w wielu pracach M.O. Koyalovich [9-10; 12-13].

M.O. Koyalovich przedstawił negatywny obraz narodowego charakteru Żydów, zastrzegając jako wyjątek możliwe pozytywne cechy: "Między Żydami są piękni ludzie, z którymi miejscowi często żyją w najbliższej przyjaźni. Ale co do masy <... > zachodnio-rosyjscy Żydzi są skrajnie uciążliwi, szkodliwi dla ludu" [9, s. 53].

Ze względu na obiektywność całościowego obrazu zauważamy, że charakterystyka narodowego charakteru zachodnioruskiego narodu rosyjskiego przez M.O. Kojalovycha, czyli Małych Rosjan i Białorusinów, jest również negatywna, zwłaszcza ta ostatnia. Zdaniem historyka, fakty walki Kozaków z polską szlachtą i Małorusów z polskimi powstańcami pokazują, że "w Małorusach jest nie tylko osobista energia, ale jednocześnie mają jakąś niewidzialną siłę, która szybko przelatuje z jednego miejsca do drugiego, od jednego do drugiego i jednoczy osobiste energie. Jest w nich naprawdę siła ludowa, społeczna" [9, s. 37]. Co więcej, według naukowca jest to "historyczny instynkt ludu - jego pamięć o długotrwałej walce ze światem azjatyckim i z Polakami, którą już wtedy dobrze rozumiał. Lud był chętny do tej walki – do starego kozaczenia" [9, s. 39].

Wychodząc z tego, M.O. Koyalovich wyciągnął wniosek o Małorusach jako możliwej sile w walce z Polakami, pod warunkiem, żeby pozbyli się teorii separatyzmu i tożsamości rozpowszechnianych wśród nich przez Polaków: "Możemy mieć nadzieję, że plemię Małorosyjskie pokona te przeszkody, pokaże ponownie swoją siłę, która tak często ratowała całą zachodnią Rosję, a na którą ten kraj teraz czeka" [9, s. 40].

Jednocześnie charakterystyka Białorusinów podana przez M.O. Koyalovicha jest całkowicie uwłaczająca. Zwracając uwagę na bliskość Białorusinów (których, podobnie jak Małorusów uważał za gałęzie jednego narodu rosyjskiego, a ich języki za dialekty czy gwary wielkorosyjskie - T.K.), - "Plemię białoruskie jest tak bliskie Wielkiemu Rosjaninowi, że żaden separatyzm nie może mieć w nim władzy" [9, s. 27], napisał uczony: "Plemię białoruskie nie ma tych bogatych cech, które wyróżniają małorosyjskie" [9, s. 40]. "Z ich rozproszeniem i bezsilnością – kontynuował – Białorusini nie mają takiej siły społecznej, jaką widzimy u Małorusów" [9, s. 42].

Odnosząc się do pozycji Białorusinów w czasie powstania w 1863 r., historyk stwierdził: "Bardzo łatwo jest naciskać na nich po kawałku. Wkrótce nie przeciwstawią się swojej sile, a nawet wtedy potrzebują podniecenia z zewnątrz. Zostało to wyraźnie objawione w obecnym powstaniu" [9, s. 42]. Ponadto M.O. Kojalovich całkowicie uwłaczająco ocenił charakter narodowy Białorusinów, mówiąc o ich skrajnym okrucieństwie wobec pojmanych Polaków, zarówno w czasie powstania, jak i w przeszłości historycznej: "kiedy Białorusini zdołali wziąć buntowników w swoje ręce, traktowali ich bardzo okrutnie. Podobne skrajności zdarzały się w dawnych czasach" [9, s. 42].

M.O. Koyalovich wyjaśnił to zjawisko wyłącznie warunkami naturalnymi i klimatycznymi. Pisał: "Wydaje się, że natura zebrała w kraju Białorusi wszystkie warunki niewygodne dla życia ludzkiego" [9, s. 41]. "Piaski, bagna, najniższy stopień lasu pokrywają prawie całą Białoruś. W takim kraju lud – kontynuował – nie może wyróżniać się bogatymi właściwościami fizycznymi. Białorusini są przeważnie drobnego wzrostu, słabi, ospali, bladzi [9, s. 41].

Wychodząc z tego, M.O. Koyalovich doszedł do ogólnego wniosku na temat natury i metody istnienia białoruskiej gałęzi narodu rosyjskiego: "Jest tak biedny, tak nieszczęśliwy, że nie może pozwolić sobie na bezczynne teorie, abstrakcyjne sny. Musi rozwiązywać tylko pilne, istotne kwestie" [9, s. 26-27].

Znamienne jest, że we współczesnej historiografii białoruskiej, w której M.O. Koyalovich zalicza się do twórców białoruskiej idei narodowej, ta ocena białoruskiego charakteru narodowego nie jest podana.

M.O. Koyalovich dalej argumentował, że Żydzi odegrali negatywną rolę w historii zachodniego narodu rosyjskiego zarówno w okresie Rzeczypospolitej Obojga Narodów jak i po przyłączeniu jej prawosławnych ziem do Rosji. Pojawienie się dużego społeczeństwa żydowskiego w zachodniej Rosji M.O. Kojalovich powiązał z polską dominacją w regionie: "handel, przemysł w kraju są wspierane i szczególnie potrzebne klasie cywilizowanych, rozwiniętych ludzi. Taką klasą byli do tej pory Polacy w zachodniej Rosji. Żydzi są z nimi powiązani na sposób bardziej intymny" [9, s. 53].

Historyk utrzymując, iż na terytorium zachodniej Rosji głównym elementem pozostała nawet w czasach rosyjskich konfrontacja Rosjan z Polakami [9, s. 9], powiązał ją z kwestią żydowską. Co więcej, historyk twierdził, że ta bliskość osiągnęła taką sytuację podczas polskiego powstania w 1863 r., że "od początku polskiego powstania Żydzi tworzyli dla Polaków jakby wydział komisaryczny, dostarczali im zaopatrzenia i różnych różności" [9, s. 52].

To stanowisko M.O. Koyalovicha było sprzeczne nie tylko z rzeczywistym stanem rzeczy, ale także nie znalazło poparcia wśród większości rosyjskich historyków współczesnych mu [15-15; 19], a także współczesnej historiografii tego problemu [2-3 itd.].

Żydzi, według M.O. Koyalovicha, odgrywali rolę sojuszników Polaków na terenie zachodniej Rosji w okresie Rzeczypospolitej Obojga Narodów i w czasach rosyjskich. To Żydzi i Polacy, według niego, stali się przeszkodą w rozwoju społeczno-gospodarczym kraju zachodnio-rosyjskiego narodu: żydostwo zamknęło drogę do warstw średnich, zaś Polacy - do wyższych [9, s. 59].

Jednocześnie M.O. Koyalovich przyznał dalej, że Żydzi przeszli na stronę Rosji, gdy zobaczyli jej wyższość nad Polską: "Żydzi oczywiście odwrócili się od Polaków i zaczęli okazywać oddanie Rosjanom" [9, s. 53]. Jednak, jak widać, M.O. Koyalovich, wbrew opinii większości rosyjskich historyków, którzy przypisują przejście Żydów na stronę Rosji okresowi rozbiorów, lub powstania Królestwa Polskiego [15], uważał, że stało się to dopiero po klęsce powstania 1863 roku. Już w latach 80., obserwując proces asymilacji Żydów w Imperium Rosyjskim, M.O. Koyalovich zwrócił uwagę na zacieśnianie więzi między Żydami a Rosjanami i już znacznie bardziej optymistycznie patrzył na perspektywy asymilacji: "w czasach nowożytnych Żydzi dążą do zbliżenia z Rosjanami" [26, s. 224]. Ta zmiana poglądów historyka może wiązać się nie tylko ze znaczącymi sukcesami w asymilacji Żydów i przyjęciu przez nich języka i kultury rosyjskiej w okresie po dokonanych zmianach, ale także ze spadkiem intensywności sytuacji politycznej wokół zachodnich guberni [26, s. 225].

Podobną opinię wyraziło wielu innych przedstawicieli. Tak więc D.I. Ilovaysky uważał, że Żydzi odegrali negatywną rolę w historii Rosji, polegającą na ostrym wyzysku zachodniego narodu rosyjskiego [7, s. 541].

W interpretacji M.O. Koyalovicha Żydzi zajmowali "nie swoją" niszę społeczną, a jednocześnie, będąc dość dużą grupą, wywierali nieproporcjonalnie znaczący wpływ na całe zachodnie społeczeństwo rosyjskie. Naukowiec napisał: "Naprawdę zajęli wszystkie punkty, w których może się zdarzyć tylko wszystko, co komercyjne. Jeśli przyjedziesz do miasta, nie możesz ani zatrzymać się, ani sprzedać, ani kupić, ani nawet nauczyć się niczego bez Żyda. Opuściliśmy miasto, ty idziesz drogą, - Żyd kontroluje karczmę; patrzcie: barka lub łódź płynie, załadowana czymś, miejscowi chłopi pracują, a Żyd występuje tu jako właściciel" [9, s. 56].

M.O. Kojalovich usprawiedliwiał tę sytuację Żydów warunkami historycznymi, które rozwinęły pewne cechy tego ludu: "Wiadomo, że ten naród wszędzie historycznie rozwinął specjalną zdolność do handlu obrotami i najbardziej zintensyfikowane obroty, które przynoszą duże zyski, ale które ciężko reagują na tych, którzy umożliwiają otrzymywanie takich zysków" [9, s. 56]. Wychodząc z tego położenia, M.O. Koyalovich doszedł do następującego wniosku: "Żydzi są w swojej masie ludźmi skrajnie uciążliwymi, wrednymi, szkodliwymi dla narodu" (tj. dla ludności rosyjskiej za czasów Rzeczypospolitej Obojga Narodów a także w drugiej połowie XIX wieku - T.K.) [9, s. 54].

Historyk przekonywał, kontynuując rozwijanie tezy o związku między kwestią polską i żydowską, że "kiedy skończy się kwestia polska, powstanie Żydowska. Żydzi stoją na drodze najlepszym siłom ludu, dążąc do wejścia do innych klas. Ten porządek rzeczy nie może trwać długo" [9, s. 55].  vk.com/photo467751157_457244380

M.O. Koyalovich, zauważając, że "Żydzi są w swojej masie ludźmi niezwykle trudnymi, szkodliwymi dla ludu", zaproponował dla celów filantropii następującą opcję rozwiązania kwestii żydowskiej: "będzie pilna potrzeba oczyszczenia z nich zachodniej Rosji przynajmniej trochę. W tym celu najlepiej byłoby eksmitować ich z powrotem do Polski; ale ponieważ jest to niewyobrażalne, należy się spodziewać, że zostaną eksmitowani do wschodniej Rosji" [9, s. 54] 04. poniżej.

Zgadzał się z opinią najbardziej konserwatywnej części rosyjskiego społeczeństwa, która twierdziła, że tylko wschodnia Rosja jest w stanie zasymilować "żydostwo"[14]. M.O. Koyalovich, rozważając, według najbardziej konserwatywnego nurtu słowiańskojęzycznego, argumentował, iż tylko wschodni naród rosyjski jest w stanie przyswoić wszystkie obce elementy, w tym "potopić się i w sobie żydostwo" [9, s. 54] 05. poniżej.

W czwartym wydaniu książki "Wykłady z historii zachodniej Rosji" (ukazała się już pod tytułem "Odczyty o historii zachodniej Rosji" w 1884 r.) stosunek do Żydów nieco się zmienił: Kojalowicz nie proponował już radykalnego "oczyszczenia" kraju z żydów. Jednak bliski związek Żydów z Polakami nie został poddany rewizji [26, s. 223].

Wychodząc z takich ustaleń M.O. Koyalovich, dochodził do wniosku, że rosyjskim zadaniem w zachodniej Rosji jest "uratowanie narodów: rosyjskiego i litewskiego zachodniej Rosji przed polską szlachtą i żydostwem oraz uzasadnienie ich historycznego powołania do przewodzenia Słowianom" [9, s. 393].

Tak więc M.O. Kojalovich stał w dużej mierze na stanowiskach polonofobii i antysemityzmu. Kwestia polska i żydowska w zachodniej Rosji skojarzone zostały przez naukowów we faktorze przeciwdziałania rozwojowi społecznemu i społeczno-gospodarczemu ludności prawosławnej (Białorusinów i Ukraińców) dawnych ziem Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Stosunek do problemu żydowskiego pokazuje "zachodni rusyzm" jako złożone i eklektyczne zjawisko łączące w sobie różne stanowiska oceniające. Jednocześnie dla głównego przedstawiciela tego kierunku - M.O. Koyalovicha polonofobia i antysemityzm i antypolonizm były integralnymi częściami światopoglądu.

Ponadto jest to rodzaj historycznego uzasadnienia bardzo popularnego w rosyjskim środowisku konserwatywnym w drugiej połowie XIX - początku XX wieku stanowiska o Polakach i Żydach jako stałych wrogach każdego prawdziwie rosyjskiego człowieka, którymi to wrogami z kolei w XVIII wieku byli, jak zauważył V.O. Klyuchevsky: Polak i Tatarzyn [20, s. 393], zaś w XIX wieku, jak widać z pracy M.O. Koyalovicha, jednego z najsłynniejszych przedstawicieli rosyjskiej historiografii konserwatywnej, Polacy i Żydzi.

1. Bershadsky, S. Michaił Osipowicz Koyalovich. Nekrolog / S. Bershadskiy / Journal MNP. 1891, październik, s. 33–38.

2. Dolbilov, M.D., Miller, A.I. Zachodnie obrzeża Imperium Rosyjskiego. Historia Rossika / M.D. Dolbilov, A.I. Miller. – M. : Novoe literaturnoe obozrationnie, 2006. – 605 str.

3. Dolbilov, M.D. Russkii krai, chuzhaya vera. Etno-wyznaniowa polityka imperium na Litwie i Białorusi pod rządami Aleksandra II / M.D. Dołbyłowa. – M. : Novoe literaturnoe obozration, 2010. – 999 str.

4. Żukowicz, P.N. Michaił Osipowicz Koyalovich / P.N. Zhukovich / Slavyanskoe obozrence. 1892, t. 1, s. 70–79.

5. Ilovaysky, I.D. Małe prace, artykuły i listy / I. D. Ilovaisky. – M. : Tip.-lithogr. T-va I. N. Kushnerev i K°, 1896. – 379 str.

6. Ilovaysky, D.I. Sejm grodzieński z 1793 r. Ostatni Sejm Rzeczypospolitej Obojga Narodów / D.I. Ilovaysky. – M. : Ediv. typ. Katkov i co. – 1870. – 274 str.

7. Ilovayskiy, D. I. Istoriya Rossii: v 5 t. / D. I. Ilovayskii. – M., 1876–1905. – T. 3.

8. Koyalovich, M. O. Litovska tserkovnaya unitiya: v 2 t. / M. O. Koyalovich. – SPb., 1859-1861.

9. Koyalovich, M.O. Wykłady na temat historii zachodniej Rosji / M.O. Koyalovich. – M. : Typ. Bachmetewa, 1864. – 394 str.

10. Koyalovich, M. O. Istoricheskie issledovanii Zapadnoi Rossii / M. O. Koyalovich. – SPb., 1865. – 203 str.

11. Koyalovich, M.O. Historia zjednoczenia zachodnio-rosyjskich uniatów dawnych czasów / M.O. Koyalovich. – SPb., 1873.

12. Kojalovich, M.O. Unia Lubelska lub ostatni związek księstwa litewskiego z królestwem polskim na Sianie Lubelskim z 1569 roku / M.O. Kojalovich. – Petersburg. : Gaz. "Rus.invalid", 1863. – 87 str.

13. Kojalowicz, M.O. O rozbiorach Polski o składzie Pana Iłowajskiego "Sejm grodzieński z 1793 roku. Ostatni Sejm Rzeczypospolitej Obojga Narodów" / M. O. Koyalovich . – 1871. – Odc. 15. s. 148–158.

14. Kruchkovsky, T.T. Polish problematsiya v russkoi istoriografii voitoriya vtoroi ХІХ century. / T.T. Kruchkovsky / Nash radavod. – Grodno, 1994. - Kn. 6, część II. – S. 218-417.

15. Kruchkowski, T.T. Struktura parlamentarna Królestwa Polskiego w ocenie historiografii rosyjskiej XIX – początek. XX w. / T.T. Kruchkowski / Vestnik Grsu. – 2006. – nr 4. – s. 25–30.

16. Kruchkowski, T.T. Etno-konfesyjny obraz Białorusi w historiografii rosyjskiej drugiej połowy XIX wieku (na przykładzie dwóch podejść: N.I. Kareev i M.O. Koyalovich) / T.T. Kruchkovsky / Khrystsiyanstva u gistariche lese belaruskaga naroda. Zborniknavukovyh artykulaў. – Grodno, 2008. str. 347–356.

17. Kruchkowski, T.T. Przyczyny powstania polskiego systemu państwa szlachecie w ocenie historiografii rosyjskiej XIX - początku XX wieku. / T.T. Kruchkowski // Wiosnaido BarDU. Cykl nauk historycznych i archeologii. – 2013. – Wydanie 1. – P.33-39.

18. Kruchkowski, T. T. Podstawowe idee i specyficzne cechy rosyjskich polonisticiki historycznych XIX – początek XX wieku: przegląd historiograficzny / T. T. Kruchkovsky / IAVB. – Mińsk. – 2016. – nr 2 (25). str. 29–37.

19. Kruchkowski, T.T. Historia Polski w koncepcjach historiografii rosyjskiej ХІХ - początek XX wieku / T.T. Kruchkowski. – Mińsk, 2017. – Rozprawa doktorska nauk historycznych w specjalności 07.00.09 – historiografia, źródła i metody badań historycznych. – 338 str.

20. Klyuchevsky, V.O. Sochineniya : v 9 t. Kurs russkogo istorii / V.O. Klyuchevsky. – M. : Mysl, 1989. – T. 5. – 478 str.

21. Litvinskiy A., D. Karev Zapadnorusizm v Rossiiskoe istoriografii vtorografii vtoriya sokha XIX–nachala ХХХ wieków. / A. Litvinsky, D. Karev , Stefan Batory u gistarychnyai pamyatsі narodaў Uskhodnyay Yeropy, pad red. D. Karava, L. Maltsavay i N. Milosty, Grodno, 2004. s. 195–324.

22. Litwiński, A.V. Problem etniczności ludności zachodniej Białorusi w historiografii. Vaclav Ivanovskiy / A.V. Litwiński . Etnos. Terytorium. Problemy rozwoju zachodniego regionu Białorusi: mater. Int. Conf. – Brześć, 1998. – CH. II. – S. 307–313.

23. Litwiński, A.V. Zachodniorosyjszyzm w historiografii rosyjskiej drugiej połowy XIX – początku XX wieku / A.V. Litewski, D.V. Karev / Stefan Batory w pamięci historycznej narodów Europy Wschodniej. – Grodno, 2004. s. 196–324.

24. Skalabanovich, N. Profesor M.O. Koyalovich (nekrolog) / Skalabanovich / Tserkovnyi vestnik, 1891. 29 sierpnia. Nr 35. str. 556–560.

25. Sołowjow, S.M. Historia upadku Polski / S.M. Solovyov. – M. : Typ. Grachev i spółka, 1863. – 369 c.

26. Тихомиров, А. «Люди крайне тяжёлые, вредные для народа»: евреи в нарративе Михаила Осиповича Кояловича / А. Тихомиров // Rozdroża Europa Środkowa i Wschodnia w historii i historiach historyków. Częstochowa-Humań-Poznań, 2017. Tom IV. с.217-233.

27. Tsyvikevich, A. "Zapadno-Russism". Narysy z histori Gramazkai mysli na ў XIX i pak xx v. / A. Tsyvikevich. – Mensk 1993.

28. Cherepitsa, V.N. Mikhail Osipovich Koyalovich. Historia życia i twórczości / V.N. Cherepitsa. – Grodno, 1998.

29. Kruczkowski, T. Polityka polska Katarzyny II w ocienie Wasyla Kluczewskiego / T. Kruczkowski // Rosja – Polska – Bałkany XVIII–XX w. – Szczecin, 1998. – S. 101–115.

30. Morawiec, N. Dialektyki ruskości. «Historia zjednoczenia zachodnioruskich unitów...» M. Kojałowicza a metafora zjednoczenia / UkrainaPolska-Unia Europejska. Polityczny, gospodarczy i społeczno-kulturalny wymiar współpracy / pod red. K. Jędraszczyk, O. Krasiwskiego i W. Sobczaka, Poznań, 2012. s. 411−432.

31. Tichomirow, A. Zachodniorusizm jako światopogląd: historia i kontynuacje / A.Tichomirow // Częstochowskie Teki Historyczne. 2016. t. 6. s. 183–205.

32. Staliūnas, D. Robienie Rosjan. Znaczenie i praktyka rusyfikacji na Litwie i Białorusi po 1863/ D. Staliūnas. Amsterdam-Nowy Jork, N.Y. 2007.

Glosy adiustacyjne do redakcji polskojęzycznej (S.K.):

01. Pisownia nazwisk po tłumaczeniu automatycznym została zdywersyfikowana dla zwiększenia możliwości wyszukiwania treści artykułu w Internecie;

02. żydzi w rozmowach toczonych we własnym środowisku używają powszechnie w stosunku do siebie tych samych słów bez nacechowania emocjonalnego;

03. chrobrości (храбрости, w oryginale), odwagi;

04. vide: Birobidżan żydokomuny in spe (ros. Биробиджан, jid. ‏ביראָבידזשאַן‎)

05. paradoksalnie: odżydzić się, dokonać ODżYDZENIA

von Stefan Kosiewski we wtorek, 5 października AD 2021 06:06.

audio: mixcloud.com/sowafrankfurt/czy-polacy-na-bialorusi-spisywani-sa-na-straty-cb7-prof-tadeusz-kruczkowski-grodno-state-university/

30. Aug. 2020 
audio: gloria.tv/post/9tnNWPhCWV4Q2VDxiHsGmPAuG

Czy Polacy na Białorusi spisywani sa na straty CB7 Prof. dr hab. Tadeusz Kruczkowski, Grodno State University SSetKh ZECh von Stefan Kosiewski RAP na

Czy Polacy na Bialorusi CB7 Prof. Tadeusz Kruczkowski Grodno SSetKh von Stefan Kosiewski RAP na KEP 
KEP FO ZR Aufklärung am 20200829 ME SOWA

PDF:

PDF 192 Ansichten 36 Seiten Czy
Polacy na Bialorusi 7 CUI BONO Prof. Tadeusz Kruczkowski Grodno Studia Slavica et Khazarica Zarys Estetyki Chazarów
von Stefan Kosiewski RAP na Konferencję Episkopatu Polski Fascynacja Obłędem Zniweczona Rzeczywistość 20200831 ME SOWA PO V WO
051.60.2020  Hochgeladen von Stefan Kosiewski Datum des Uploadsam Aug 30,

2020

mega.nz/fm/6jQwAZIL 

2021
mega.nz/fm/7v4nRIyQ